Example:

High Courts of India: भारत के कुल उच्च न्यायालय और उनके न्यायधीश की सूची

High Courts of India: भारत के कुल उच्च न्यायालय और उनके न्यायधीश की सूची
High Courts of India:

List of all High Courts of India: Welcome to my blogs! Here we read about all the High Courts of India in Hindi for all upcoming Examinations.

Table of Contents

वर्तमान समय में भारत में कुल 25 उच्च न्यायलय है . और सभी उच्च न्यायलय का कार्य क्षेत्र अलग अलग है .

उच्च न्यायलय क्या होता है ?

उच्च न्यायलय देश के मुख्या अदालत में से एक होती है . और उसके ऊपर कोई अदालत नहीं होती है . सुप्रीम कोर्ट या उच्च न्यायलय निचली अदालत के फैसले की खिलाफ अपील सुनने और उचित न्याय प्रदान करने का काम करती है . देश के सभी राज्यों के न्यायलय भारत के उच्च न्यायलय के अधीन होते है , उनके अंतर्गत काम करते है . राज्य के हर जिले में एक अदालत होता है और सभी उच्च न्यायलय के अधीन कार्य करता है . उच्च न्यायलय की नियुक्ति भारत के राष्ट्रपति के द्वारा की जाती है .वर्तमान समय में भारत के मुख्य न्यायधीश न्यायमूर्ति संजय खन्ना है .

Must Read: Essay on Ramnavami in English

उच्च न्यायलय का गठन कब हुई ?

उच्च न्यायलय का गठन भारत के संविधान के धारा 216 के तहत किया गया है . और भारत में उच्च न्यायलय का गठन 1862 में हुई थी . संविधान के अनुसार हर राज्य में एक न्यायलय होती है , जिसकी नियुक्ति मुख्य न्यायाधीश करता है . उच्च-न्यायलय के न्यायधीश 62 उम्र तक अपने पद पर बने रहते है . वर्तमान समय में भारत में 25 उच्च न्यायालय है . परीक्षा की दृष्टि से यह चैप्टर बहुत ही महत्वपूर्ण है . उन सभी उच्च न्यायलय का निर्माण में न्यायधीश कौन है ? सब कुछ इस पोस्ट में पढ़ेंगे .

List of High Courts in India in Hindi

Allahabad High Court – इलाहबाद उच्च न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 17 मार्च 1866
  • स्थापना अधिनियम : भारतीय उच्च न्यायलय अधिनियम 1861
  • न्याय-क्षेत्र : उत्तर प्रदेश , प्रयागराज
  • बेंच : लखनऊ
  • चीफ जस्टिस : अरुण बंसल

Andhra Pradesh High Court- आंध्र प्रदेश उच्च न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 01 जनवरी 2019
  • स्थापना अधिनियम : आंध्रप्रदेश अधिनियम 2014
  • न्याय-क्षेत्र : आंध्रप्रदेश , अमरावती
  • बेंच : amravati
  • चीफ जस्टिस : धीरज सिंह ठाकुर

Bombay High Court- बॉम्बे उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 14 अगस्त 1862
  • स्थापना अधिनियम : भारतीय उच्च न्यायलय अधिनियम 1861
  • न्याय-क्षेत्र : गोवा,दादर एंड नगर हवेली,,दमन एंड दीउ और महाराष्ट्र , Mumbai
  • बेंच : औरंगाबाद,नागपुर, पंजी
  • चीफ जस्टिस : Alok Aradhe

Kolkata High Court- कोलकाता उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 02 जुलाई 1862
  • स्थापना अधिनियम : भारतीय उच्च न्यायलय अधिनियम 1861
  • न्याय-क्षेत्र : अंडमान और निकोबार द्वीपसमूह और पश्चिम बंगाल , कोलकाता
  • बेंच : पोर्टब्लेयर और जलपाईगुड़ी
  • चीफ जस्टिस : T. S. Sivagnanam

Chhatisgarh High Court- छत्तीसगढ़ उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 01 नवंबर 2000
  • स्थापना अधिनियम : मध्य प्रदेश पुनर्गठन अधिनियम 2000
  • न्याय-क्षेत्र : छत्तीसगढ़ , बिलासपुर
  • बेंच : बिलासपुर
  • चीफ जस्टिस : रमेश सिन्हा

Delhi High Court- दिल्ली उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 31 अक्टूबर 1966
  • स्थापना अधिनियम : दिल्ली उच्च-न्यायलय अधिनियम 1966
  • न्याय-क्षेत्र : दिल्ली , नई दिल्ली
  • बेंच : नई दिल्ली
  • चीफ जस्टिस : देवेंद्र कुमार उपाध्याय

Guwahati Delhi High Court- गुवाहाटी उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 01 मई 1960
  • स्थापना अधिनियम : भारत सरकार उच्च-न्यायलय अधिनियम 1935
  • न्याय-क्षेत्र : दिल्ली , Guwahati
  • बेंच : Aizwal ,ईटानगर,Kohima
  • चीफ जस्टिस : विजय विश्नोई

Gujarat High Court- गुजरात उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 01 मई 1960
  • स्थापना अधिनियम : बॉम्बे पुनर्गठन अधिनियम 1960
  • न्याय-क्षेत्र : दिल्ली , गुजरात
  • बेंच : अहमदाबाद
  • चीफ जस्टिस : सुनीता अग्रवाल

Himachal Pradesh High Court- हिमाचल प्रदेश उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 25 जनवरी 1971
  • स्थापना अधिनियम : हिमाचल प्रदेश राज्य अधिनियम 1970
  • न्याय-क्षेत्र : शिमला ,
  • बेंच : शिमला
  • चीफ जस्टिस : गुरमीत सिंह संधावलीअ

Jammu & Kashmir and Ladakh High Court- जम्मू & कश्मीर और लदाख उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 26 मार्च 1970
  • स्थापना अधिनियम : कश्मीर के तत्कालीन महाराजा के द्वारा जारी पात्र पेटेंट जम्मू-कश्मीर पुनर्गठन अधिनियम 2019
  • न्याय-क्षेत्र : जम्मू और कश्मीर, लदाख ,
  • बेंच : श्रीनगर, जम्मू
  • चीफ जस्टिस : Tashi Rabstan

Jharkhand High Court- झारखण्ड उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 15 नवंबर 2000
  • स्थापना अधिनियम : बिहार पुनर्गठन अधिनियम 2000
  • न्याय-क्षेत्र : झारखण्ड
  • बेंच : रांची
  • चीफ जस्टिस : M.S. Ramachandra Rao

Karnataka High Court- कर्नाटक उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 1884
  • स्थापना अधिनियम : मैसूर उच्च-न्यायलय अधिनियम 1884
  • न्याय-क्षेत्र : कर्नाटक
  • बेंच : बेंगलुरु, धारवाड़, कलबुर्गी
  • चीफ जस्टिस : Nilay Vipinchandra Anjaria

Kerala High Court- केरल उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 01 नवंबर 1956
  • स्थापना अधिनियम : केरल राज्य पुर्नगठन अधिनियम 1956
  • न्याय-क्षेत्र : केरल, लक्ष्यदीप
  • बेंच : कोच्ची
  • चीफ जस्टिस : Nitin Madhukar Jamdar

Madhya Pradesh High Court- मध्यप्रदेश उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 02 जनवरी 1936
  • स्थापना अधिनियम : भारत सरकार अधिनियम 1935
  • न्याय-क्षेत्र : मध्य प्रदेश
  • बेंच : जबलपुर, ग्वालियर, इंदौर
  • चीफ जस्टिस : सुरेश कुमार

Madras High Court- मद्रास उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 26 जून 1862
  • स्थापना अधिनियम : भारतीय उच्च-न्यायलय अधिनियम 1861
  • न्याय-क्षेत्र : पुडुचेरी और तमिलनाडु
  • बेंच : चेन्नई, मदुरै
  • चीफ जस्टिस : K. R. Shriram

Manipur High Court- मणिपुर उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 25 मार्च 2013
  • स्थापना अधिनियम : उत्तर-पूर्वी क्षेत्र (पुनर्गठन) और अन्य सम्बंधित कानून (संशोधन) अधिनियम 2012
  • न्याय-क्षेत्र : मणिपुर
  • बेंच : इम्फाल
  • चीफ जस्टिस : D.Krishnakumar

Meghalaya High Court- मेघालय उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 23 मार्च 2013
  • स्थापना अधिनियम : उत्तर-पूर्वी क्षेत्र (पुनर्गठन) और अन्य सम्बंधित कानून (संशोधन) अधिनियम 2012
  • न्याय-क्षेत्र : मेघालय
  • बेंच : Shillong
  • चीफ जस्टिस : Indra Prasanna Mukerji

Orissa High Court- ओडिशा उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 03 अप्रैल 1948
  • स्थापना अधिनियम : ओडिशा उच्च-न्यायलय अध्यादेश 1948
  • न्याय-क्षेत्र : ओडिशा
  • बेंच : कुट्टक
  • चीफ जस्टिस : Harish Tandon

Patna High Court- पटना उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 02 सितम्बर 1916
  • स्थापना अधिनियम : तत्कालीन ब्रिटिश क्राउन द्वारा पेटेंट पात्र
  • न्याय-क्षेत्र : बिहार
  • बेंच : पटना
  • चीफ जस्टिस : K. Vinod Chandran

Punjab and Haryana High Court-पंजाब और हरियाणा उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 15 अगस्त 1947
  • स्थापना अधिनियम : पंजाब उच्च-न्यायलय अध्यादेश 1947
  • न्याय-क्षेत्र : चंडीगढ़, हरयाणा, पंजाब
  • बेंच : चंडीगढ़
  • चीफ जस्टिस : Sheel Nagu

Rajasthan High Court-राजस्थान उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 21 जून 1949
  • स्थापना अधिनियम : राजस्थान उच्च-न्यायलय अध्यादेश 1949
  • न्याय-क्षेत्र : चंडीगढ़, राजस्थान, जोधपुर
  • बेंच : जयपुर
  • चीफ जस्टिस : एम. एम. श्रीवास्तव

Sikkim High Court-सिक्किम उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 16 मई 1975
  • स्थापना अधिनियम : भारतीय संविधान में 36 वां संशोधन
  • न्याय-क्षेत्र : सिक्किम
  • बेंच : गंगटोक
  • चीफ जस्टिस : Biswanath Somadder

Telangana High Court-तेलंगाना उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 01 जनवरी 2019
  • स्थापना अधिनियम : आंध्रप्रदेश पुनर्गठन अधिनियम 2014
  • न्याय-क्षेत्र : तेलंगाना
  • बेंच : हैदराबाद
  • चीफ जस्टिस : SUJOY PAUL

Tripura High Court-त्रिपुरा उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 26 मार्च 2013
  • स्थापना अधिनियम : उत्तर-पूर्वी क्षेत्र (पुनर्गठन) और अन्य सम्बंधित कानून (संशोधन) अधिनियम 2012
  • न्याय-क्षेत्र : त्रिपुरा
  • बेंच : अगरतला
  • चीफ जस्टिस : APARESH KUMAR SINGH

Uttrakhand High Court-उत्तराखंड उच्च-न्यायलय

  • स्थापना बर्ष: 09 नवंबर 2000
  • स्थापना अधिनियम : उत्तर प्रदेश पुनर्गठन अधिनियम 2000
  • न्याय-क्षेत्र : उत्तराखंड
  • बेंच : नैनीताल
  • चीफ जस्टिस : Guhanathan Narender

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top